Evyenios Vúlgaris (1716-1806): un ilustrado al servicio de la ortodoxia

Αnguelu, Α. (1954). Α. Αγγέλου, «Πώς η νεοελληνική σκέψη εγνώρισε το Δοκίμιο του John Locke», Αγγλοελληνική Επιθεώρηση 7, 128-149. Reimpreso en A. Anguelu (2000: 1-22).

Αnguelu, Α. (1963). Α. Αγγέλου, «Το χρονικό της Αθωνιάδας (δοκίμιο ιστορίας της σχολής με βάση ανέκδοτα κείμενα)», Νέα Εστία (Χριστούγεννα), 84-105.

Αnguelu, Α. (2000). Α. Αγγέλου, Των Φώτων. Όψεις του νεοελληνικού Διαφωτισμού [Νεοελληνικά μελετήματα 9], 2ª ed., Atenas, Ερμής [1º. ed. 1988].

Apostolópulos, D. (2003). Δ. Αποστολόπουλος, «Εκθέσις της ταυρικής Χερσονήσου ένα έργο του Ευγενίου Βούλγαρη που έχει εκδοθεί», Ο Ερανιστής 24, 200-201.

Bádenas, P. (1984). «La transcripción del griego moderno al español», Revista española de lingüística 14.2, 271-289.

Batalden, S. (1982). Catherine II’s Greek Prelate: Eugenios Voulgaris in Russia 1771-1806 [East European Monographs 115], Nueva York, Columbia University Press.

Bobu-Stamati, E. (1998). E. Μπόμπου-Σταμάτη, Ο Βικέντιος Δαμοδός. Βιογραφία – Εργογραφία 1700-1754, Atenas, Μορφωτικό Ίδρυμα Ελληνικής Τραπέζης.

Carazanasis, A. (1972). A. Καραθανάσης, «H εκκλησιαστική ρητορική στον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων της Βενετίας (1534-1788), Θησαυρίσματα 9, 137-179.

Carazanasis, A. (1986). A. Καραθανάσης, Η Φλαγγίνειος Σχολή της Βενετίας, 2ª ed., Salónica, εκδοτικός οίκος αδελφών Κυριακίδη.

Catramís, N. (1854). Ν. Κατραμής, Ιστορικαί διασαφήσεις επὶ της πατρίδος Ευγ. του Βουλγάρεως Ζακυνθίου, αρχιεπισκόπου Σλαβωνίου και Χρεσώνος, Zante.

Catramís, N. (1880). Ν. Κατραμής, Φιλολογικὰ ἀνάλεκτα Ζακύνθου, Zante.

Colocotsás, E. (1919). Ε. Κολοκοτσάς, «Ευγένιος ο Βούλγαρις και το έργον αυτού», Αθηνά 30, 177-208.

Cumanudis, S. (1900). Στ. Κουμανούδης, Συναγωγή νέων λέξεων υπό των λογίων πλασθείσων από της Αλώσεως μέχρι των καθ᾿ ημάς χρονών, Atenas.

Delís, I. (1999). Ι. Δελλής, «Νευτώνειες επιδράσεις στη σκέψη του Ευγενίου Βουλγάρεως, Μεθοδολογικές και οντολογικές προϋποθέσεις ερμηνείας της φύσης», Νεύσις 8, 31-53.

Delís, I. (2000). Ι. Δελλής, «Καρτεσιανές γνωσιολογικές απόψεις στη Λογική του Ε. Βούλγαρη», Ορθοδοξία και οικουμένη, χαριστήριος τόμος προς τιμήν του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου Α’, Atenas: Αρμός, 285-300.

Delís, I. (2002). Ι. Δελλής, «Οι επιδράσεις των ιδεών του Voltaire και του J. Locke στο Σχέδιασμα περί ανεχιθρησκείας του Ε. Βούλγαρη», Ελληνικά 52, 79102.

Dimarás, C. (1977). Κ. Δημαράς, Νεοελληνικός Διαφωτισμός [Νεοελληνικά Μελετήματα 2], Atenas, Ερμής.

Dimoliatis, Y. – Galanakis, M. (2005). Ευγένιος Βούλγαρης, Διατριβή περί ευθανασίας & Διαθήκη, επιμέλεια και μετάφραση Γ. Δημολιάτης – Μ. Γαλανἀκης, Atenas, Εξάντας.

Dsivara, P. (2001). Π. Τζιβάρα, «Ένα ακόμη μαθητικό τετράδιο του Ελευθερίου (Ευγενίου) Βούλγαρη», Ο Ερανιστής 23, 35-47.

Enián, Y. (1838). Γ. Αινιάν, Συλλογή ανεκδότων συγγραμμάτων του αοιδίμου Ευγενίου του Βουλγάρεως, Atenas, εκ της τυπογραφίας Κ. Ράλλη.

Fonkich, B. (1999). «Το μαθητικό τετράδιο του Ελευθερίου (Ευγενίου) Βούλγαρη», Ο Ερανιστής 22, 80-89.

Gritsópulos (1966-1971). Τ. Γριτσόπουλος, Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, 2 vols., Atenas.

Henderson, G. P. (1971). The revival of the Greek Thought 1620-1830, Edimburgo – Londres, Scottish Academic Press.

Henrich, G. S. (2007). «Η παλαιότερη ελληνική παράφραση βολταιρικού έργου, ο Μέμνων (1766), και o Έλληνας της ποιητής», Ο ελληνικός κόσμος ανάμεσα στην εποχή του Διαφωτισμού και στον εικοστό αιώνα. Πρακτικά του Γ’ Ευρωπαϊκού Συνεδρίου Νεοελληνικών Σπουδών της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Νεοελληνικών Σπουδών (Βουκουρέστι, 2-4 Ιουνίου 2006), επιμέλεια Κ. Δημάδης, Atenas, Ελληνικά Γράμματα, I, 385-392.

Jadsipanayioti-Sangmeister, I. (2008). Ευγένιος Βούλγαρης, Έκθεσις της Ταυρικής Χερσονήσου ήτοι της λεγομένης Μικράς Ταταρίας, έκδοση και παράρτημα I. ΧατζηπαναγιώτηSangmeister, Atenas, Ιδεογράμμα.

Jadsópulos, C. (1991). Κ. Χατζόπουλος, Ελληνικά Σχολεία στην περίοδο της Οθωμανικής κυριαρχίας 1453-1821, Salónica, Βάνιας.

Jristopulu, Μ. (1995). Μ. Χριστοπούλου, «Το χειρόγραφο περί ανεξιθρησκείας του Ευγένιου Βούλγαρη (πρόδρομη ανακοίνωση)», en O.M.E.D. (1995: 5158).

Kejayioglu, Y. (1994). Γ. Κεχαγιόγλου, «Βενετική έκδοση του Περί διχονοιών των εν ταις Εκκλησίαις της Πολωνίας του Ευγενίου Βούλγαρη», Ελληνικά 44.2, 453-460.

Kitromilidis, P. (1994). P. Kitromilides, «John Locke and the Greek Intellectual Tradition: An Episode in the Locke’s Perception in South-East Europe», Locke’s Philosophy Content and Context, ed. G. A. J. Rogers, Oxford, Oxford University Press, 217-235.

Kitromilidis, P. (1996). P. Kitromilides, «Athos and the Enlightenment», Mount Athos and Byzantine Monasticism: Papers from the 28th Spring Symposium of Byzantine Studies (Birmingham, March 1994) [Society for the Promotion of Byzantine Studies (Great Britain) 4], A. Bryer – M. Cunningham (eds.), Aldershot, Variorum, 257-272.

Kitromilidis, P. (2000). Π. Κιτρομηλίδης, Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Οι πολιτικές και κοινωνικές ιδέες, μετάφραση Στ. Νικολούδη, 3ª ed., Atenas, Μορφωτικό Ίδρυμα Ελληνικής Τραπέζης [1ª ed. 1996].

Knös, Β. (1955). «Voltaire et la Grèce», L’Hellénisme contemporain 9, 6-31.

Lasaridis, V. (2001). Ε. Βούλγαρης, Σχεδίασμα περί της ανεξιθρησκείας ήτοι περί της ανοχής των ετεροθρήσκων, επιμέλεια B. Λαζαρίδης, Atenas, εκδόσεις Στάχυ.

Mackridge, P. (2009). Language and National Identity in Greece 1766-1976, Oxford, University Press.

Macridis, V. (1996). Β. Μακρίδης, «Η φυγή του Ευ. Βούλγαρη από την Αθωνιάδα: μία μαρτυρία του Αθανασίου Πάριου στις αρχές του ιθ’ αι., το ιστορικό της πλαίσιο και η σημασία της», Ίστωρ 9, 87-108.

Madariaga, I. de (2002). Catherine the Great: a short history, Londres, Yale – Nota Bene.

Marasópulos, Jr. (1996). Χρήστος Μαραζόπουλος, «Η Εισαγωγή Λογικής του Γεωργίου Σουγδουρή», Δωδώνη 25, 19-28.

Marín Casal, G. (2014). «Vikendios Damodós: precursor del griego vernáculo filosófico y científico», Erytheia 35, 411-457.

Misiódax, I. (1780). Ιώσηπος Μοισιόδαξ, Απολογία, Μέρος πρώτον, Viena, παρα τῳ ευγενεί και αυτοκρατορικῴ ή βασιλικῴ τυπογράφῳ Ιωάννῃ Θωμάσῳ τῳ από Τράττνερν.

Nutsos, P. (1980). Π. Νούτσος, «Ευγένιος Βούλγαρης και Francis Bacon: τα “νοσοποιά αίτια της δύναμης του Γνωστικού” και τα “είδωλα του Νού”», Ηπειρωτικά Χρονικά 22, 151-161.

Nutsos, P. (2005). Π. Νούτσος, Νεοελληνικός Διαφωτισμός. Τα όρια της διακινδύνευσης, Atenas, Ελληνικά Γράμματα.

Papadopoulo Vretos, Α. (1860). Biographie de l’archevêque Eugène Bulgari rédigée sur des documents authentiques, suivie d’un ouvrage en latin du même, Atenas, de l’imprimerie de P. A. Sakellarios.

Pérez Martín, I. – Bravo García, A. (2003). «Los Oracula Leonis entre Oriente y Occidente. A propósito del Escorialensis Y.I.16 y otros códices copiados por Manuel Malaxós», Constantinopla 1453. Mitos y realidades [Nueva Roma 19], P. Bádenas – I. Pérez (eds.), Madrid, Centro Superior de Investigaciones Científicas, 421-468.

Plumidis, Y. (1971). Γ. Πλουμίδης, «Αι πράξεις εγγραφής των Ελλήνων σπουδαστών του Πανεπιστημίου της Παδούης», Επετηρίς Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών 38, 84-206.

Saviras, Y. (1872). Γ. Ζαβίρας, Νέα Ελλάς ή Ελληνικόν Θέατρον, εκδοθέν υπό Γεωργίου Π. Κρέμου, Atenas, τύποις εφημερίδος των συζητήσεων.

Sazas, C. (1868). Κ. Σάθας, Νεοελληνική Φιλολογία. Βιογραφίαι των εν τοις γραμμάσι διαλαμψάντων Ελλήνων από της καταλύσεως της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας μέχρι της Ελληνικῆς Εθνεγερσίας (1453-1821), Atenas, εκ της τυπογραφίας των τέκνων Ανδρέου Κορομηλά.

Stiernon, D. (2002). «Eugène Boulgaris», en C. G. Conticello – V. Conticello (eds.), La Théologie Byzantine et sa tradition II (XIIIe – XIXe s.), Turnhout, Brepols, 721-848.

Stourdza, A. (1838). Eugène Boulgaris et Nicéphore Théotokis, précurseurs du réveil intellectuel et notammente de la Grèce, París. Trad. griega: Αλέξανδρος Στούρζα, Αναμνήσεις και εικόνες, Ευγένιος Βούλγαρις [sic] και Νικηφόρος Θεοτόκης, Πρόδρομοι της νοητικής και εθνικῆς εξεγέρσεως της Ελλάδος, απόσπασμα μεταφρασθέν υπό Κωνσταντίνου Γ. Σούτσου, Atenas, εκ του τυπογραφείου Λαζάρου Δ. Βιλαρά, 1838.

Sugdurís, Y. (1792). Γεώργιος Σουγδουρής, Εἰσαγωγὴ Λογικῆς, ἤτοι προδιοίκησις εἰς ἅπασαν τὴν λογικὴν μέθοδον τοῦ Ἀριστοτέλους [...], Viena: τύποις ἐκδοθεῖσα ὑπὸ Ἰωάννου Καρατζᾶ τοῦ ἐκ τῆς Λευκοσίας τῆς Κύπρου, 1792.

Tatakis, V. (1953). Β. Τατάκης, Σκούφος, Μηνιάτης, Βούλγαρις, Θεοτόκης, [Βασική Βιβλιοθήκη 40], Atenas.

Tomadakis, V. (1989). «Η έμμετρη μετάφραση του διηγήματος Memnon ou la sagesse humaine του Voltaire από τον Ευγένιο Βούλγαρη», Νεοελληνικό Αρχείον 3, 133-186.

Tsitsas, A. J. (1977-1978). Α. Χ. Tσίτσας, «Δύο ανεπίδοτα γράμματα του λόγιου ιερομόναχου Ιερεμία Τσίτσα», Ελληνικά 30, 120-133.

Vúlgaris, E. (1756). Ἐ. Βούλγαρης,Βιβλιάριον Κατὰ Λατίνων ἔχον ὄνομα ἐγκυκλιος ἐπιστολὴ, [...] ἤδη δὲ τύποις ἐκδοθεῖσα ἐπὶ τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Κυρίου Κυρίλλου, [...] Constantinopla 1756.

Vúlgaris, E. (1766). Ἐ. Βούλγαρης, Η Λογική εκ των παλαιών τε και νεωτέρων συνερανισθείσα υπό Ευγενίου διακόνου του Βουλγάρεως […], εκδοθείσα σπουδῄ τε και φιλοτίμῳ δαπάνῃ του ελλογιμωτάτου και εξοχωτάτου εν ιατροφιλοσόφοις κυρίου Θωμά Μανδακάσου του εκ Καστορίας, Leipzig, εν τῄ τυπογραφίᾳ του Βρεϊτκόπφ.

Vúlgaris, E. (1766). Ἐ. Βούλγαρης, Βοσπορομαχία ἤγουν φιλονεικία Ἀσίας καὶ Εὐρώπης, εἰς τὸ κατάστενον τῆς Κωνσταντινουπόλεως ποίημα συντεθὲν κατὰ τὸ ᾳψνβ’ Σωτήριον ἔτος ὑπὸ τοῦ ποτὲ Ἐνδοξοτάτου Ἀξιοπρεπεστάτου Κυρίου Σενιὸρ Μόμαρς Πρώτου [...], Leipzig, ἐν τῇ τυπογραφίᾳ τοῦ Βρεϊτκόπφ.

Vúlgaris, E. (1767a). Ἐ. Βούλγαρης, Ὀρθόδοξος ὁμολογία συσχεδιαστήσα [sic] [...], Ámsterdam, [Ἰωάννης Πρίνκος], 1767.

Vúlgaris, E. (1767b). Ἐ. Βούλγαρης, Τῶν μαθηματικῶν στοιχείων αἱ πραγματεῖαι αἱ ἀρχοειδέσταται ἐκ τῶν τοῦ Ἰωαν. Ἀνδρ. Σεγνέρου καὶ συγγραμμάτων καὶ συνουσιῶν φιλοπόνῳ μὲν σπουδῇ Εὐγεν. διακ. τοῦ Βουλγάρεως [...], Leipzig, ἐν τῇ τυπογραφίᾳ τοῦ Βρεϊτκόπφ.

Vúlgaris, E. (1768). Ἐ. Βούλγαρης, Περὶ τῶν διχονοιῶν τῶν ἐν ταῖς ἐκκλησίαις τῆς Πολονίας δοκίμιον ἱστορικὸν καὶ κριτικὸν [...] καὶ Σχεδίασμα περὶ τῆς ἀνεξιθρησκείας, [Leipzig].

Vúlgaris, E. (1770a). Ἐ. Βούλγαρης, Εἰσήγησις τῆς αὐτοκρατορικῆς μεγαλειότητος Αἰκατερίνας πρὸς τὴν ἐπιταχθεῖσαν ἐπιτροπίαν ἐπὶ τῇ ἐκθέσει τοῦ προβλήματος ἑνὸς νεαροῦ νομικοῦ κώδικος [...], [Moscú].

Vúlgaris, E. (1770b). Ἐ. Βούλγαρης, Ἑρμηνεία τῆς κραταιοτάτης καὶ σεβαστῆς Αἰκατερίνης Β’ Αὐτοκρατορίσσης πασῶν τῶν Ῥωσσιῶν πρὸς τὸ σῶμα τῶν ἐπιστατῶν διὰ τὴν Ἔκθεσιν ἑνὸς νέου κώδικος νόμων, Venecia.

Vúlgaris, E. (¿1771?). Ἐ. Βούλγαρης, Οὐολταίρου Ἐπιστολὴ πρὸς τὴν Αὐτοκρατόρισσαν τῶν Ῥώσων, [¿San Petersburgo?].

Vúlgaris, E. (1772). Ἐ. Βούλγαρης, Στοχασμοὶ εἰς τοὺς παρόντας κρισίμους καιροὺς τοῦ κράτους τοῦ Ὀθωμανικοῦ, [San Petersburgo].

Vúlgaris, E. (1774a). Ἐ. Βούλγαρης, Ἐπὶ τῇ πανενδόξῳ εἰρήνῃ, ἣν ἡ ἀεισέβαστος, εὐτυχής, εὐσεβής, μεγάλη τῶν πασῶν τῶν Ῥωσσιῶν Αὐτοκράτωρ Αἰκατερίνα Β’ [...], Moscú, ἐν τῇ τῆς Μόσχας Ἀκαδημίᾳ.

Vúlgaris, E. (1774b). Ἐ. Βούλγαρης, «Schediasma de Zichis ad czechos designandos [...]», Acta Societatis Iablonovianae de Slavis Lecho Czechoque item de veris zichis, Leipzig, apud Engelh Beniam Svikertum, II, 233-272.

Vúlgaris, E. (1786). Ἐ. Βούλγαρης, Georgicorum P. Virgilii Maronis […] τῶν Γεωργικῶν Πουβλίου Οὐιργιλίου Μάρωνος [...], San Petersburgo, ἐν τῇ αὐτοκρατορικῇ Ἀκαδημίᾳ τῶν Ἐπιστημῶν.

Vúlgaris, E. (1791-1792). Ἐ. Βούλγαρης, Aeneidis [...] τῆς Αἰνειάδος [...], San Petersburgo, ἐν τῇ αὐτοκρατορικῇ Ἀκαδημίᾳ τῶν Ἐπιστημῶν.

Vúlgaris, E. (1801a). Ἐ. Βούλγαρης, Ἀδολέσχημα φιλοσοφικὸν ἐν εἴδει ἐπιστολῆς [...], [Viena].

Vúlgaris, E. (1801b). Ἐ. Βούλγαρης, Ἀδολεσχία φιλόθεος, [...] ἐκδοθεῖσα φιλοτίμῳ δαπάνῃ τῆς αὐτοαδελφότητος τῶν κυρίων Ζωσιμάδων, ἐπιστασίᾳ τοῦ ἀρχιμανδρίτου Ἀνθίμου Γαζῆ, 2 vols., [Viena].

Vúlgaris, E. (1804). Ἐ. Βούλγαρης, Διατριβὴ περὶ εὐθανασίας [...], San Petersburgo, ἐν τῷ τυπογραφείῳ τῆς Αὐτοκρατορικῆς Ἀκαδημίας τῶν Ἐπιστημῶν.

Vúlgaris, E. (1805a). Ἐ. Βούλγαρης, Ἀ. Τακουετίου Στοιχεῖα Γεωμετρίας, μετὰ σημειώσεων τοῦ Οὐΐστωνος [...], Viena, ἐν τῇ ἑλληνικῇ τυπογραφίᾳ Γεωργίου Βενδώτη.

Vúlgaris, E. (1805b). Ἐ. Βούλγαρης, Εἰσαγωγὴ εἰς τὴν Φιλοσοφίαν Γ. I. Γραβεζάνδου, περιεχούσα τὴν Μεταφυσικὴν καὶ τὴν Λογικήν [...], Moscú.

Vúlgaris, E. (1805c). Ἐ. Βούλγαρης, Περὶ συστήματος τοῦ Παντός ἐπίτομος ἔκθεσις σαφῶς ὡς οἷόν τε ἐκ διαφόρων φιλοσόφων ἐρανισθεῖσα [...], Viena, ἐν τῇ ἑλληνικῇ τυπογραφίᾳ Γεωργίου Βενδώτη.

Vúlgaris, E. (1805d). Ἐ. Βούλγαρης, Στοιχεῖα τῆς μεταφυσικῆς, [...] νῦν δὲ παρὰ τῶν Ζωσιμάδων αὐταδέλφων [...] ἐπιστασίᾳ Σπυρίδωνος Βλαντῆ, 3 vols., Venecia, παρὰ Νικολάῳ Γλυκεῖ τῷ ἐξ Ἰωαννίνων.

Vúlgaris, E. (1805e). Ἐ. Βούλγαρης, Τὰ ἀρέσκοντα τοῖς φιλοσόφοις ἤτοι τὰ περὶ τῶν φύσει ὄντων φιλοσοφούμενα, [...], Viena, ἐν τῇ ἑλληνικῇ τυπογραφίᾳ Γεωργίου Βενδώτη.

Vúlgaris, E. (1806). Ἐ. Βούλγαρης, Γενουησίου Στοιχεῖα τῆς Μεταφυσικῆς [...], Viena, ἐν τῇ ἑλληνικῇ τυπογραφίᾳ Γεωργίου Βενδώτη.